नयाँ दिल्लीः विश्वका धेरै देशहरूसँगको विवादमा झेलिएको चीनले अब मध्य एशिया देश ताजिकिस्तानको एक भागमा दावी गरेको छ। ताजिकिस्तानको आर्थिक स्थिति ठीक छैन र यो ऋणमा फसेको पनि छ । तर चीनको यो कदमले आउँदो दिनमा उनीमाथि गहिरो तनाव हुन सक्छ किनभने उनको दावी पछि रूसले यस सम्पूर्ण कुराहरू नियाली रहेको छ ।
चीनमा रूसको निगरानी
चीनको यो घोषणापछि रूसको आँखा पनि यस मुद्दामा सर्न लागेको छ, जुन यो मध्य एशियाली सबैभन्दा ठूलो रणनीतिकार हो। चिनियाँ आतंकवादको प्रारम्भिक संकेतका कारण रूसी मिडिया आउटलेटहरू पनि आक्रोशित भएका छन्। मस्कोले अझै पनि मध्य एशियालाई यसको “प्रभावको क्षेत्र“ को रूपमा हेर्दछ । ताजिकिस्तानलगायत पाँचवटा मध्य एशियाई गणतन्त्रहरू यूरेशियाको हिस्सा थिए र तत्कालीन सोभियत संघका अंशहरू थिए ।
रसियन संस्थाले चीनको तीब्र आलोचना गरेका छन् र बेइजिङ भावी सीमाको सम्भावित विवादका लागि पानी प्रयोग गर्न सक्ने पनि सुझाव दिएको छ । दुशानबा र मस्को दुबैले बुझ्दछन् कि सीमा क्षेत्रहरु, एयरपोर्ट र सुन खानीको रूपमा ताजिकिस्तानको पामीर क्षेत्रमा चिनियाँ लगानी यस क्षेत्रमा ताजिक सार्वभौमिकतालाई हानी गर्ने उनीहरुको प्रयासको हिस्सा हो।
चीनको दाबी
चिनियाँ इतिहासकार चो याओ लूले एक लेखमा दाबी गरे कि सम्पूर्ण पामीर क्षेत्र कुनै समय चीनको हिस्सा थियो तर १९औं शताब्दीमा बेलायत र रसियाको दबाबको कारण यसले यी क्षेत्रहरू गुमायो। चीनलाई यो फिर्ता लिन आवश्यक छ । याओ लू यो पनि बताएका छन् कि २०१० मा पामीर क्षेत्रको एक भागहरूमा पुनः प्राप्त गर्न सक्षम भए । त्यहाँ २०११ मा भएको सहमतिको पनि कुरा गरिएको छ जहाँ रिणमा फसेको ताजिकिस्तानले आफ्नो विवादित क्षेत्र ११५८ वर्ग किलोमिटर क्षेत्र चीनलाई दिनु परेको थियो । बीजिंगले तब आफ्नो क्षेत्र ऋणमा डुबेकोले दुशानबा चीनलाई दिनको लागि तयार भएको थियो ।
