काठमाडौं : ‘फूलको आँखामा फूलै संसार’ गीतबाट चर्चित भएकी आनी छोइङ डोल्मा यतीखेर गुमनाम छिन् ।
प्रायजसो चर्चामा रहने आनी अहिले उनी कहाँ छिन्, के गर्दै छिन्, कुन अवस्थामा छिन् कसैलाई थाहाँ छैन । अर्थात् न त समाजसेवा मार्फत सार्वजनिक रुपमै चर्चामा छन्, न त साङ्गीतिक क्षेत्रमै ।
‘फूलको आँखामा फूलै संसार’ गीतबाट जनमानसको मनमा बस्न सफल भएकी आनी किन एकाएक गुमनान भइन् त ? सबैका लागि चासो र चर्चाको विषय बनेको छ ।
आनी सामान्य व्यक्तिको जिवनभन्दा फरक खालका हुन्छन् । आफ्नो सांस्कृतिक र धार्मिक महत्वलाई झल्काउदै नेपाली साङ्गीतिक क्षेत्रमा उदाएकी आनी ‘फूलको आँखामा फूलै संसार’ बाट गीत गाएर सबैको मन त लोभ्याइन लोभ्याइन, चर्चाको शिखर पनि चुमिन् । त्यससँगै सामाजिक क्षेत्रमा पनि सहयोगी हातहरु फैलाएकी आनी अहिले एकाएक गुमनाम छन् ।
आनीको यात्रा
सानो उमेरमै आफ्नै बाबुबाट शारीरिक शोषण र हिंसा सहन बाध्य भएकी आनी सन् १९७१ मा काठमाडौंमा जन्मिएकी थिइन् ।
एक तिब्बतीयन शरणार्थी परिवारमा जन्मेकी आनी पटक–पटक बाबुबाटै शारीरिक शोषण हुन थालेपछि १३ वर्षकै उमेरदेखि नागी गुम्बामा बस्न थालेको स्वयम बताउछिन् ।
बौद्ध भिक्षुणी तथा नेपाली भाषाकी गायिका आनीले आर्य तारा स्कुल सञ्चालन गरेकी छन् जहाँ उनी अनाथ बच्चाहरुलाई पढाउँछिन् ।
बादक स्टिभ टिब्बेटसले गुम्बा अवलोकनका लागि आउँदा आनी छोइङबाट प्रभावित भएर दुईवटा एल्बम समेत रेकर्ड गराएका थिए । यससँगै आनीको सांगीतिक आकाशमा प्रवेश भएको हो ।
आनीको स्रोत नखुलेको कालो धन !
आनीले स्रोत नखुलाई हङकङबाट १६ लाख ४९ हजार ९ सय ४० अमेरिकी डलर नेपाल भित्र्यपछि उनी विवादमा तानिइन् । उनले यति धेरै सम्पत्ति नेपाल भित्र्यापछि सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभाग र राष्ट्र बैंकको वित्तीय जानकारी एकाइले अनुसन्धान गर्न सुरु भएको थियो । यसपछि एकपटक सबैका आँखा आनी तिर सोझिए ।
स्रोत नखुलेको रकम पटक–पटक नेपाल भित्र्याएपछि गायिका आनी छोइङ डोल्माको खाता रोक्का गरी सम्पत्ति शुद्धीकरणको आशंकामा अनुसन्धान शुरु भयो ।
विदेशबाट रकम भित्र्याउन अनुमति लिनुपर्ने कुनै पनि निकायलाई जानकारीसमेत नदिई उनले करिब २० करोड रुपैयाँ नेपाल भित्र्याएकी थिइन् । पछि फेरी १८ करोड रकम नेपाल भित्र्याउन खोजेपछि राष्ट्र बैंकले रोकेको थियो । आनीको बैंक खातामा तीनपटक रोक्का समेत भएको राष्ट्र बैंकले बताएको छ ।
अनुसन्धान हुने क्रममा रोक्का नभएको रकम भने उनले प्रयोग गरिसकेकी थिइन् ।
विदेशबाट नेपाल रकम भित्र्याउँदा अनुमति लिनुपर्ने निकायलाई जानकारी नदिई आनीको खातामा हङकङका नागरिक लियाङ, चुङ, हाङ र जियोरीले पटक–पटक रकम जम्मा गरेको थियो ।
२०७५ वैशाख २७ गतेपछि आनीको नाममा रहेको मेगा बैंकको ००१००५००३९४२४ नम्बरको खातामा आएको सबै रकम राष्ट्र बैंकले रोक्का गरी अनुसन्धान अघि बढाएको थियो । हङकङका नागरिकले वैशाख २६ गते ५ लाख ७९ हजार ९ सय ८० अमेरिकी डलर (६ करोड ४३ लाख ७७ हजार ७ सय ८) रुपैयाँ जम्मा गरेका थिए ।
त्यसको भोलिपल्टै ५ लाख ३९ हजार ९ सय ८० अमेरिकी डलर (५ करोड ९९ लाख ३७ हजार ७ सय ८) रुपैयाँ जम्मा गरे । फेरि अर्को दिन २०७५ वैशाख २८ गते ५ लाख २९ हजार ९ सय ८० अर्थात् ५ करोड ८८ लाख २७ हजार ७ सय ८० रुपैयाँ जम्मा भयो ।
अनुमति नलिई विदेशबाट निरन्तर रकम आउन थालेपछि आनीको खाता रहेको मेगा बैंकले स्रोत खुलाउन भनेको थियो । तर, आनीले स्रोत नखुलाएपछि मेगाले राष्ट्र बैंकको सम्पत्ति शुद्धिकरणबारे अनुसन्धान गर्न निकाय वित्तीय जानकारी एकालाई खाता विवरण पठाएको थियो ।
राष्ट्र बैंकको वित्तीय जानकारी एकाइले केही अध्ययन गरेपछि थप अनुसन्धान गर्नुपर्ने भन्दै सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभागलाई पत्राचार गर्यो । त्यस आधारमा उनीमाथि अनुसन्धान शुरु भएको हो । तर दवावका कारण एक वर्ष वितिसक्दा पनि विस्तृत अनुसन्धान प्रभावकारीरूपमा अघि बढ्न सकेन ।
विभागले एकपटक आनीसँग बयान समेत लिएको थियो । तर, प्रधानमन्त्री सचिवालयले बैंकमा रोक्का रहेका रकम खुला गरिदिन दवाव दिएको समाचार पनि बाहिरिएको थियो ।
अनुसन्धान अधिकृतहरूले अनुसन्धान थाती राखे पनि रोक्का रकम खोल्न नमिल्ने जानकारी दिएका थिए । यही कारण तत्कालीन महानिर्देशक जीवनप्रकाश सिटौलाको सरुवा भयो ।
प्रधानमन्त्री र आनीको ‘कनेक्सन’
२०६२–०६३ को जनआन्दोलनपछि बनेको सरकारको शक्तिशालि प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइराला धेरै तनावमा हुँदा आनीलाई बोलाएर गीत सुन्थे । एक जना राष्ट्रिय व्यवसायीमार्फत आनीको प्रधानमन्त्री कोइरालासँग चिनजान भएको थियो । त्यसपछि आनी शक्ति केन्द्रसँग निकट हुँदै गइन् ।
लुम्बिनी विकास कोषको सदस्य समेत रहिसकेकी आनी त्यस यता सबै प्रधानमन्त्रीसँग निकटको सम्बन्ध राख्दै आएकी थिइन् । पछिल्ला दिनहरुमा किड्नी फाउण्डेशनलगायतका सामाजिक संघसंस्थाहरुमार्फत समाज सेवामा समेत संलग्न थिइन् ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र सचिवालयसँग पनि आनी निकै नजिक छिन् ।
आनीले आफ्नो रकम रोकिएको दुई महिनापछि २०७५ साउनमा प्रधानमन्त्री ओलीले घोषणा गरेको तुइन विस्थापन कार्यक्रमका लागि एक करोड रुपैयाँ सहयोग गरेकी थिइन् ।
प्रधानमन्त्री ओलीले तुइन विस्थापनको कार्यक्रम घोषणा गरेका थिए । नेपाल टेलिभिजनबाट प्रसारित हुने ‘जनतासँग प्रधानमन्त्री’ कार्यक्रममा उपस्थित भई आनीले एक करोड रुपैयाँ सहयोग घोषणा गरेकी थिइन् । त्यसपछि प्रधानमन्त्री ओली र सचिवालयसँग आनी नजिक भएकी थिइन् ।
बालुवाटार स्रोतका अनुसार राष्ट्र बैंकले खाता रोक्का गरेपछि प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास बालुवाटारमा आनी र प्रधानमन्त्री ओलीबीच भेटवार्ता भएको थियो । तर, त्यस विषयमा भने न प्रधानमन्त्री निवासबाट कुनै विषय बाहिर आयो न त आनीबाटै । आखिर दुईबीच के कुरा भएको थियो त्यो रहस्यमै छ ।
कतिपयको बुझाइमा, आनीले प्रधानमन्त्री ओलीसँग भेटेपछि उनी एकाएक गुमनाम भएकी थिइन् । त्यसपछि आनी सार्वजनिक रुपमा कतै देखा परेकी छैनन् ।
कहाँ छिन् आनी छोइङ डोल्मा ?
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँगको भेटपछि एकाएक गुमनाम भएको आनी छोइङ डोल्मा यतीखेर काठमाडौं मै रहेको खुलेको छ ।
द नेपालटपसँगको फोन सम्पर्क आनीले आफू काठमाडौं रहेको र आफ्नै काममा व्यस्त रहेको बताइन् । उनले भनिन्, ‘मेरो विभिन्न कामहरु हुन्छ । जस्तै ट्राभल्स, कन्सलटेन्सी गीत रेकर्ड लगायतका कामका साथै तारा स्कुलका अनाथ बालबालिकालाई पनि बढाउदै छु । यस्तै–यस्तै काममा व्यस्त छु ।’
हङकङबाट नाम नखुलेको सम्पत्तीबारे भइरहेको अनुसन्धानबारे सोध्दा आनी भन्छिन्, ‘यसबारे कानुनी रुपमा काम भइरहेको छ । मेरो वकिलले यस विषयलाई हेर्दै हुनुहुन्छ । र उहाँकै अनुसार काम भइरहेको छ ।’
साथै उनले आयस्रोत नखुलेको भन्ने कुरा झुठो रहेको बताइन् ।
‘हङकङबाट ल्याएको सम्पत्तिको आयस्रोत नखुलेको भन्ने कुरा झुठो हो । आयस्रोत नखुलाइएको केही पनि हैन । आयस्रोत खुलेकै हो ।’ उनले भनिन्, ‘पैसा आउनु अगाडी स्वीकृती लिनुपर्नेमा समस्या देखिएको हो ।’
तपाईले प्रधानमन्त्री ओलीले घोषणा गर्नुभएको तुइन विस्थापन कार्यक्रमका लागि एक करोड सहयोग गर्नुभयो ? साथै प्रधानमन्त्री ओलीलाई भेट्न बालुवाटार पनि पुग्नु भयो । त्यसपछि तपाई सम्पर्कमा हुनुभएन भन्ने सुनिन्छ नि आखिर के हो खास कुरा भनेर प्रश्न गर्दा उनले भनिन्, ‘म सम्पर्कमै छु । नेपाल बाहिर जानु पर्ने काम हुन्छ, जान्छु । आफ्नो काम गर्छु र नेपाल फर्कन्छु । यसलाई सम्पर्कमा हुनुभएन भनेर भन्न मिल्दैन ।’