काठमाडौँ । मकर सङ्क्रान्तिको दिन अग्निदेवलाई तिल चढाउने चलन सदियौँदेखि चलिआएको छ । धार्मिक ग्रन्थका अनुसार अग्निदेवलाई तिल चढाउँदा पापबाट मुक्ति मिल्छ र सबै दुःखबाट मुक्ति मिल्छ । तर अग्निदेवलाई तिल चढाउँदा मानिसहरूले यो कुरालाई ध्यानमा राख्नु पर्छ कि स्नान नगरी अग्निदेवलाई तिल चढाउनु तपाईँको लागि महँगो साबित हुन सक्छ। स्नान नगरी तिल चढाउँदा मानिस पापको साझेदार बन्छ र कमाएको पुण्य पनि नष्ट हुन्छ ।
तिलको पानीले नुहाएर अग्निदेवलाई तिल चढाएमा पापबाट मुक्ति मिल्ने र दुःखबाट मुक्ति मिल्ने जनविश्वास पनि छ । श्राद्ध र तर्पणमा पनि तिलको बीउ लामो समयदेखि प्रयोग हुँदै आएको छ । यस दिन खराबीमाथि राम्रोको विजय हुने र तीतो कुरालाई बिर्सेर नयाँ सुरुवात गर्ने जनविश्वास रहेको छ ।
गरुड पुराणका अनुसार तिलको उत्पत्ति भगवान् विष्णुको शरीरबाट भएको हुनाले यसलाई धार्मिक कार्यमा सधैँ प्रयोग गरिन्छ। यही कारणले गर्दा मकर सङ्क्रान्तिमा अग्नि देवतालाई प्रसन्न तुल्याउन तिलको दानालाई विशेष रूपमा आगोमा हाल्ने गरिन्छ। जबकि आयुर्वेदिक दृष्टिकोणको कुरा गर्ने हो भने यस दिन तिलको दाना आगोमा हाल्दा वातावरणमा हुने धेरै सङ्क्रमण हट्छ र परिक्रमा गर्दा शरीरमा चलन आउँछ । तिलको बीउ घरको पूजा र हवन आदिमा प्रयोग गरिन्छ, जसले गर्दा सबैको स्वास्थ्य राम्रो रहन्छ।
मकर सङ्क्रान्तिको पर्वमा अग्निदेवलाई तिल र गुड़ आदि चढाउँदा व्यक्तिको जीवनमा सुख९समृद्धि आउने र अग्निदेवले सौभाग्यको आशीर्वाद दिन्छन् । यस दिन सूर्यदेव र अग्निदेवलाई कृतज्ञता व्यक्त गर्न अग्निदेवलाई तिल चढाइन्छ ।
