काठमाडौँ । हिन्दु धर्ममा एकादशी तिथिलाई सबै तिथिमध्ये महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । प्रत्येक महिनाको कृष्ण एकादशी र शुक्ल पक्षमा भगवान् विष्णु र माता लक्ष्मीको पूजा गर्ने र व्रत बस्ने चलन छ । धार्मिक मान्यता अनुसार यसो गर्नाले व्यक्तिलाई भगवान् विष्णुको कृपा प्राप्त हुन्छ र सबै मनोकामना पूरा हुन्छन् । फाल्गुन कृष्ण पक्षको एकादशीलाई विजया एकादशी भनिन्छ । विजया एकादशीको व्रत सूर्योदयबाट सुरु भई द्वादशी तिथिको भोलिपल्ट सूर्योदयपछि समापन हुन्छ ।
विजया एकादशी पूजा विधि
- विजया एकादशीको दिन बिहान ब्रह्म मुहूर्तमा उठेर पानीमा गंगाजल मिसाएर स्नान गर्नुहोस् ।
- भगवान् विष्णुलाई पहेँलो रङ धेरै मन पर्छ, त्यसैले यस दिन पहेँलो रङ्गको कपडा धारण गर्नुहोस्।
- त्यसपछि काठको खम्बामा पहेँलो वा रातो कपडा बिछाएर भगवान् विष्णु र माता लक्ष्मीको मूर्ति स्थापना गर्नुहोस्।
- बालगोपालको पूजा गरी श्रीहरिको अभिषेक गरौँ । अब सूर्यदेवलाई जल अर्पण गर्नुहोस्।
- अब पञ्चोपचार गरेर भगवान् विष्णुको पूजा गर। तिनीहरूलाई पहेँलो रङ्गका फलफूल, फूल र मिठाइहरू प्रस्ताव गर्न निश्चित हुनुहोस्।
- गोपीले चन्दनको तिलक लगाउँछन् । यसपछि दीप प्रज्वलन गरी आरती गर्नुहोस् र विष्णु चालिसाको पाठ गर्नुहोस्।
- पूजा गर्दा कृम कृष्णाय नमः र ओम नमो भगवते वासुदेवाय नमः मन्त्र जप गर्नुहोस्।
- यसपछि जीवनमा सुख र शान्तिको लागि भगवान्सँग प्रार्थना गर्नुहोस्।
- अन्त्यमा भगवानलाई फल, मिठाई र खीर चढाउनुहोस्।
- प्रसादमा तुलसीको दाल समावेश गरी जनतामा प्रसाद वितरण गर्न नबिर्सनुहोस्।
विजया एकादशी व्रतको महत्त्व
धार्मिक मान्यता अनुसार विजया एकादशीको व्रत गर्नाले शत्रुमाथि विजय प्राप्त हुन्छ । शास्त्रमा भनिएको छ कि लङ्का जित्नका लागि भगवान् रामले बकदल्भ्य मुनिको सल्लाहमा यस एकादशीमा समुन्द्रको किनारमा व्रत बसेका थिए जसको फलस्वरूप उनले रावणमाथि विजय हासिल गरेका थिए । साथै यो व्रत राख्नाले व्यक्तिको जीवनमा सुख९समृद्धि रहन्छ र समृद्धिको आशीर्वाद प्राप्त हुन्छ।
