काठमाडौं: ‘जातीय विभेद हट्छ, गरिबी हुँदैन’ भन्ने आश्वासनले बर्दियाका लीलाचन्द कामी माओवादी जनयुद्धमा होमिए । युद्धकै क्रममा उनी प्रहरीबाट पक्राउमा परे । प्रहरीको निर्मम कुटाइले गम्भीर घाइते भए ।
टाउकोमा गहिरो चोट लागेका कारण चारवटा नसाबाट रगत सञ्चालन हुँदैन । औषधिले मात्रै ती नसाबाट रक्तसञ्चालन गराउन सम्भव छ । उनी भन्छन्, ‘खुट्टा पनि घाइते छन् । खोच्याएर हिँड्छु । ढाडभरि घाउ छन् ।’ सरकारले ‘जनयुद्ध घाइते’ परिचयपत्र नदिएका कारण उनको उपचार हुन नसकिरहेको उनले सुनाए ।
भएको थोरै जग्गाजमिन बेचेर उनले उपचार गरे तर मासिक १५ हजारको औषधि किन्ने खर्च नहुँदा उनी अलपत्र छन् । घाइते भएपछि परिवार पाल्न नसकेको उनले सुनाए । उनी भन्छन्, ‘छोरालाई पढाउन सकिनँ, १८ वर्षको छोराले ज्याला/मजदुरी गरेर हामीलाई पालिरहेको छ ।’ माओवादीले सत्ता प्राप्तिका लागि आफूलाई भर्याङ मात्र बनाएको उनी बताउँछन् । सरकारले आफूनिकटका घाइतेलाई मात्रै उपचार गरिदिएको उनको आरोप छ ।
सशस्त्र द्वन्द्वमै घाइते भएका ३८ वर्षीय नरवीर दमाई पनि आमरण अनशनमा छन् । उपचारका क्रममा घरजग्गा र सम्पत्ति सबै सकिएपछि अहिले उनी घाउ लिएर बाँच्न बाध्य छन् । उनको टाउको, आँखा र छातीमा बमका छर्रा छन् । उनी भन्छन्, उपचार गरिदेऊ भनेर नेताका घर र मन्त्रालय धाएर थाकिसकें, हारिसकेँ ।’
उनीहरूजस्तै माओवादी जनयुद्धताका अपांगता भएका लडाकुहरू सरकारसमक्ष विभिन्न माग राखी आन्दोलनमा उत्रिएका छन् । सात लडाकु गत एक सातादेखि आमरण अनशन बसिरहेका छन् । माइतीघर मण्डलामा अनशनमा बसिरहेका बेला सोमबार राति प्रहरीले जबरजस्ती वीर अस्पताल पुर्याए ।
प्रहरी प्रशासनबाट जबरजस्ती भएकोमा उनीहरू आक्रोशित भएका छन् । हाल उनीहरूलाई वीर अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा राखिएको छ । औषधि खान, स्लाइन लिन मानिरहेका छैनन् । माग पूरा नभएसम्म उपचार नगराउने उनीहरूको अडान छ ।
घाइते पदमराज परियार भन्छन्, ‘लोकतन्त्र ल्याउन हामी मर्न तयार भएर लड्यौं, अहिले हामी अपांग हुँदा हामीलाई लडाउनेले बेवास्ता गरिरहेका छन् ।’ घाइते परिवार र राज्यबाट बहिष्कारमा पर्दा उनीहरूको अवस्था नाजुक भएको उनले बताए ।
द्वन्द्वका कारण दुवै आँखा गुमाएका, मानसिक सन्तुलन गुमाएका रशारीरिक रूपमा अंगभंग भएकाले राम्रो उपचार पाएका छैनन् । सरकारी अस्पतालमा उनीहरूले नि:शुल्क सेवा पाउने भनिए तापनि अधिकांशको परिचयपत्र नहुँदा सेवाबाट वञ्चित छन् । उपचार पाइहाले पनि औषधिमा बढी खर्च हुन्छ । खर्च अभावकै कारण कति घाइते उपचार नै नगरी बसिरहेका कान्तिपुरमा खवर छ ।
