पर्वत: पर्वतका ग्रामीण क्षेत्रबाट बसाई सर्ने क्रम बढेपछि गाउं रित्तिन थालेका छन । शिक्षा, स्वास्थ्य र भौतिक सुबिधा नभएको भन्दै ग्रामिण क्षेत्रका स्थानीय जनता सुगम ठाउंमा स्थानान्तरण हुन थालेका छन । गाउँ छाड्ने क्रम बढेपछि जनजातिको बाहुल्यता भएका पर्वतका दर्जनौ बस्ती रित्तो हुदै गएको छ ।
डेढ दशकको अवधीमा पर्वतको आर्थर डाडाँखर्क, चित्रे, भूकदेउराली, दुर्लुङ्ग, पुर्णगाउँ, भोक्सिङ्ग, क्याङ्ग, शालिजा, लेस्पार, लगायतका बस्तीहरुबाट दुई तिहाई भन्दा बढी स्थानीय सुगम क्षेत्र खोज्दै बसाई सरेका हुन । सुबिधाको खोजीमा अधिकाश ग्रामिण क्षेत्रका बासिन्दा पोखरा वरपरका क्षेत्रमा बसाई सरेका छन भने कुस्मा, पातीचौर, बेनी लगायतका बजारमा पनि उत्तिकै संख्यामा स्थानान्तरण भएका छन ।
दुर्लुङ्गको काफलचौरमा दुई दशक अघि करिब ७० परिवारको बसोबास थियो । कसैका पनि घरमा शौचालय थिएनन् । गाउँमा खानेपानी,बिजुली र सिँचाइ आदि कुनै सुविधा थिएन । सामान्य बिरामी पर्दा पनि उपचारका लागि ४ घण्टाको यात्रा गरेर सदरमुकाम कुश्मा पुग्नुपथ्र्यो । गम्भीर बिरामी पर्दा बिरामी बाँच्ने आसै हुदैन थियो । नेपाल समाचारपत्रमा खबर छ ।
