काठमाडौँ । आज पनि मानिसहरूमा मानसिक स्वास्थ्यको बारेमा धेरै जानकारीको अभाव छ । जब मानसिक स्वास्थ्य बिग्रन्छ, मानिसहरूले डाक्टरको सल्लाह लिन्छन्। धेरै अवस्थामा, एक व्यक्तिको मानसिक स्वास्थ्य वर्षौँसम्म खराब रहन्छ, तर उसलाई थाहा हुँदैन। यस्तो अवस्थामा व्यक्ति डिप्रेसनको सिकार हुन्छ । डिप्रेसन सामान्य मानसिक समस्या हो तर समयमै यसको उपचार गरिएन भने यसले ज्यान समेत लिन सक्छ ।
चिकित्सकहरू डिप्रेसन एक चिकित्सा अवस्था हो भन्छन्। जब मानिसको मस्तिष्कमा सेरोटोनिन हर्मोन कम निस्कन्छ, तब ऊ डिप्रेसनको सिकार हुन्छ । यस समयमा यदि व्यवहार परिवर्तन हुन थाल्छ, उसले कुनै पनि काम राम्रोसँग गर्न सक्दैन र सधैँ एक्लै बस्न चाहन्छ भने, यो राम्रो सङ्केत होइन। यी लक्षणहरूले व्यक्तिको मानसिक स्वास्थ्य बिग्रँदै गएको सङ्केत गर्छ।
कामको अत्यधिक तनाव, जीवनमा ठुलो दुखद घटना र व्यक्तिको मृत्यु जस्ता घटनाहरूले व्यक्ति डिप्रेसनमा जान सक्छ। डिप्रेसनको सुरुमा मानिसको व्यवहारमा परिवर्तन आउँछ । पहिले जस्तो कुनै काम गर्दैनन् र व्यक्तिको आफूप्रतिको लगाव कम हुन थाल्छ ।
यी समस्यालाई ध्यान दिएन भने मानिसको मानसिक स्वास्थ्य बिस्तारै बिग्रन थाल्छ । उनी डिप्रेसनको दोस्रो र अन्तिम चरणमा जान्छन्। यस समयमा उसको सोच्ने र बुझ्ने शक्ति घट्छ र उसको आफ्नै कर्ममा कुनै नियन्त्रण रहँदैन। यस्तो अवस्थामा व्यक्तिले कुनै पनि कदम चाल्न सक्छ। उसले आफैलाई पनि हानि गर्न सक्छ। आत्महत्या पनि गर्न सक्छ ।
यस्तो अवस्थामा व्यक्तिले आफूलाई कुनै पनि कुराको योग्य ठान्दैन। वर्षौँदेखि मानसिक समस्याबाट ग्रसित उनले जीवनको सबै आशा गुमाएर आत्महत्या गर्छन् । डिप्रेसनको उपचार सजिलो भए पनि मानिसले रोगलाई मानेर चिकित्सकबाट उपचार गराउनु जरुरी रहेको छ । सबैभन्दा पहिले, यो दिमागमा राख्नु महत्त्वपूर्ण छ कि डिप्रेसनका लक्षणहरू देखा पर्दा पहिले आफ्नो साथी वा परिवारसँग कुरा गर्नुहोस्। यदि तपाईँको मनमा कुनै समस्या छ भने, उहाँहरूसँग साझा गर्नुहोस्। यस पछि यो डाक्टर सँग परामर्श गर्न महत्त्वपूर्ण छ। यो समस्यालाई परामर्श र औषधिले सजिलै समाधान गर्न सकिन्छ।
